Van Dale - Rouw: bedroefdheid m.n. vanwege een sterfgeval
Rouwen heeft vrijwel geen plek in onze huidige samenleving. Voor het afscheid, de begrafenis of crematie, hebben we gelukkig nog rituelen. Daarna onstaat er echter een wat verlaten en eenzaam landschap. Met een beetje geluk heb je een meevoelende partner of familielid, een vriend of vriendin. Maar omgaan met die 'bedroefdheid vanwege een sterfgeval' moet je vooral zelf doen.
Vroeger leefden we in gemeenschappen en gemeenschappen hadden verschillende manieren en rituelen om met rouw om te gaan. Men hield bijvoorbeeld een week lang de gordijnen aan de straatkant dicht en droeg een jaar lang zwarte kleding. Je zag dat iemand 'in de rouw was'. Er werd met elkaar gesproken over de dierbare, er werd herdacht. Tegenwoordig ga je na een sterfgeval als snel weer over tot de orde van de dag.
Zelfs binnen je eigen gezin of met vrienden, blijkt het lastig om verdriet te delen. Om echt te zeggen wat je voelt. Vooral als de tijd na een overlijden verstrijkt. Dat lastige zit 'm soms in jezelf, soms in de mensen om je heen. Ik denk dat het vooral lastig is, omdat je geen houvast hebt.
Er zijn meerdere oorzaken die ervoor zorgen dat je geen houvast vindt als je rouwt om een persoon waar je veel van houdt. Zo vindt onze maatschappij twee opgaves erg belangrijk; betekenisvol leven en gezond ouder worden. Ziekte, de realiteit van lijden, vergankelijkheid en doodgaan zijn zaken die niet in dit ideaalplaatje passen. We verstoppen deze nare kant van het leven en hebben het er liever maar niet over. De nare kant wordt 'goed' gepraat. Zo hoorde ik zelf na het overlijden van mijn moeder vorig jaar telkens weer de zin 'Gelukkig heeft ze een mooie leeftijd bereikt'. En bij mijn veel te jong gestorven vader en broer was bij beiden de veel voorkomende reactie: 'Ach, zo jong. Gelukkig is een verder lijden hem gespaard gebleven'. Ik knikte altijd begripvol terug, maar van binnen huilde alles. Simpelweg omdat ik de mens miste van wie ik hield.
Daarnaast leven we individualistischer. We maken geen onderdeel meer uit van een gemeenschap waar normen en waarden en leven en dood bespreekbare issues zijn. Waar je herkenning kunt vinden en erkenning. Of voorbeelden van voorouders.
En, er zijn geen rituelen meer voor de tijd ná het afscheid.
Zelf heb ik het geluk dat ik mijn verdriet kan voelen en begrijpen als ik bij de zee ben. En dat ik, wat ik daar ervaar, kan vertalen in mijn gedichten. Ik schrijf wat ik voel. Ik ben wat ik schrijf. Dat is mijn houvast. Als ik van andere rouwende mensen reactie's ontvang, dan raakt me dat. Als ze me vertellen dat een gedicht een gevoel van herkenning geeft, dat het een emotie raakt, dat het troost. Dit betekent dat ik anderen een kleine houvast mag bieden in een machteloos moment.
Ieder mens heeft houvast nodig. Zoek je eigen houvast als je rouwt. Een plek, een mens, de wind, een dier, een lied. Een gedicht. Vind houvast en grijp het vast.
Als Coach kun je me ook inzetten voor rouwverwerking.
Ik kan je helpen richting te geven aan jouw zoektocht naar houvast.
Foto Annemarijn Zwerver